Vườn Quốc Gia Cát Tiên là một vùng đất nằm gọn trong đoạn uốn khúc của con sông Ðồng Nai và thuộc địa phận của 3 tỉnh: Ðồng Nai, Bình Phước, Lâm Ðồng. Ngoài địa hình rừng núi và khung cảnh thiên nhiên, thì Vườn Quốc Gia Cát Tiên còn có đồi, bãi ven sông, các trảng cỏ rộng lớn và những dòng chảy khá dốc.

Nếu nói về hoạt động du lịch thì Vườn Quốc Gia Cát Tiên là một điểm du lịch sinh thái hấp dẫn tại khu vực Ðông Nam Bộ với nhiều loại hình đặc sắc như: Quan sát chim, thú, cắm trại, đi thuyền trên sông, du lịch mạo hiểm. Đặc biệt là 04 điều quan trọng làm nên thương hiệu "du lịch xanh" tại nơi đây.

1. Du lịch không túi ni lông 

Du khách khi đến với Vườn Quốc Gia Cát Tiên sẽ được yêu cầu bỏ lại tất cả những thứ liên quan đến túi ni-lông, nhựa dùng một lần. Thay vào đó, vườn sẽ phát những chiếc túi dễ phân hủy, thân thiện với môi trường để du khách đựng đồ.

Ngoài ra, nhân viên của vườn cũng sẽ hướng dẫn khách sử dụng các vật dụng thay thế là túi vải. Du khách có thể tạm mua những chiếc túi vải với giá 10,000 đồng/túi, sau khi kết thúc tham quan du khách được quyền trả lại túi và nhận lại số tiền đã mua nếu giữ được chúng vẫn còn sạch và không bị rách .

2. Du lịch gắn với truyền thông bảo vệ môi trường

Dọc theo lối đi trong Vườn Quốc Gia Cát Tiên đâu đâu cũng thấy những thông điệp xanh về bảo vệ môi trường như: Tiết giảm, tái sử dụng, tái chế; Thách thức không sử dụng nhựa dùng một lần; Bảo vệ môi trường là bảo vệ cuộc sống… Tại những điểm dừng chân trong rừng, du khách đều dễ dàng bắt gặp các tấm biển màu xanh, song ngữ Việt - Anh chẳng hạn như: “Chúng ta sẽ không bao giờ hiểu được giá trị của nước cho đến khi cái giếng cạn khô” (Thomas Fuller).

Những thông điệp về bảo vệ môi trường được gắn khắp nơi tại các điểm dừng chân

Phía trước khu vực đón khách, Ban Quản lý vườn còn đặt những tấm bảng tuyên truyền về tác hại của túi ni lông và đồ nhựa dùng một lần đối với môi trường. Do sự tồn tại của túi ni lông trong môi trường sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng đất và nước. Khi chúng lẫn vào đất sẽ ngăn cản oxy đi qua đất, gây xói mòn, làm cho đất bạc màu, từ đó khiến cây trồng chậm tăng trưởng và nhiều hệ lụy nguy hiểm khác.

3. Nói không với thịt rừng

Điều đặc biệt ở trung tâm du lịch của Vườn Quốc Gia Cát Tiên là tất cả thực đơn trong các dãy nhà hàng không có món thịt rừng. Du khách mang thịt rừng từ ngoài vào cũng không được, kể cả nhân viên nhà hàng nào để du khách sử dụng thịt thú rừng coi như tự sa thải mình.

Việc này xuất phát từ mục tiêu bảo vệ rừng, bảo tồn hệ sinh thái, bảo tồn nguồn gen động vật, thực vật rừng; tuyên truyền giáo dục bảo vệ môi trường và tổ chức dịch vụ du lịch sinh thái. Nhờ đó, Vườn Quốc Gia Cát Tiên đã trở thành viên ngọc xanh, có tầm ảnh hưởng quan trọng không chỉ về môi trường mà còn đến cuộc sống của cộng đồng trong khu vực. 

4. Du lịch "không tiếng động"

Khi đặt chân tham quan Vườn Quốc Gia Cát Tiên, du khách chỉ có thể chọn các giải pháp như: Đi bộ, đạp xe hoặc xe điện chuyên dụng để không gây tiếng ồn và bảo vệ hệ sinh thái rừng tự nhiên. Nhờ cách tiếp cận rừng “không tiếng động” như thế mà du khách có thể bất ngờ bắt gặp các loài động vật quý hiếm trong hành trình du lịch của mình.

Khách du lịch không được sử dụng túi ni-lông và được khuyến khích đạp xe, đi bộ để bảo vệ môi trường

Tính từ năm 2001, Vườn Quốc Gia Cát Tiên đã được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thứ 411 của thế giới, như là một mắt xích quan trọng trong hệ thống khu dự trữ sinh quyển toàn cầu. Đến năm 2005, Ban Thư ký Công ước Ramsar đã công nhận hệ đất ngập nước Bàu Sấu nằm trong Vườn Quốc Gia Cát Tiên là vùng đất ngập nước quan trọng thứ 1.499 của thế giới.

Hiện nay, Vườn Quốc Gia Cát Tiên có 1.610 loài thực vật, trong đó có 38 loài có giá trị bảo tồn gen, 22 loài đặc hữu, 511 loài cây gỗ, 550 loài cây thuốc và nhiều loài có giá trị khác. Bên cạnh đó còn được ghi nhận có 103 loài thú, 348 loài chim, 120 loài bò sát và lưỡng thể, 130 loài cá nước ngọt, 435 loài bướm. Nhiều loài là động vật quý hiếm, đặc hữu thuộc Sách Đỏ Việt Nam và thế giới như: Tê giác Việt Nam (Rhinoceros sondaicus unnamiticus), Gà so cổ hung (Arborophyla davidi), Cá sấu nước ngọt (Crocodylus siamensis)…

Các loài động vật quý hiếm cần được bảo tồn tại Vườn Quốc Gia Cát Tiên

Với 04 điều thiết thực như trên đã làm nên thương hiệu "du lịch xanh" tại Vườn Quốc Gia Cát Tiên, bằng chứng là Vườn Quốc Gia Cát Tiên được trao giải thưởng môi trường Việt Nam trong năm 2020. Đây là giải thưởng của Bộ Tài nguyên - Môi trường nhằm ghi nhận những nỗ lực bảo vệ và sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, bảo tồn đa dạng sinh học và an toàn sinh học cho các tổ chức, cá nhân và cộng đồng có thành tích xuất sắc trong sự nghiệp bảo vệ môi trường.

(Nguồn tham khảo: Tổng cục Du lịch Việt Nam)